Dijital Medya ve Editoryal Karikatürler Üzerine Röportaj

Dimitris Masvoulas: Bana işiniz hakkında daha fazla bilgi vermenizi isteyerek başlıyorum. Sizi bir editorial karikatürist olmaya yönlendiren neydi?
Menekse Cam: Ülkemde siyaset günden güne kötüye gitmeye başladığı zaman editoryal karikatürler çizmeye karar verdim.
Dimitris Masvoulas: Kaç yıldır editorial karikatürist olarak çalışıyorsunuz?
Menekse Cam: Yedi yıldan beri editoryal karikatürist ve porte karikatüristi olarak çalışmaktayım (aynı zamanda GAG karikatürler üzerine). Yedi yılda dokuz ödül aldım. Bunlardan biri ulusal ve diğerleri uluslararası.
Dimitris Masvoulas: Belirli gazete ve dergiler için çalıştınız mı, yoksa serbest çizer olarak mı?
Menekse Cam: Evet, Türkiye'deki bazı mizah dergileri için çalıştım. Bazı çalışmalarım zaman zaman Türk gazetelerinde yayınlandı. Ama son yıllarda bağımsız bir çizerim ve çalışmalarım yabancı dergi ve gazetelerde yayınlanır. Açıkçası bu beni daha çok mutlu ediyor.
Dimitris Masvoulas: Fikirlerinizi ifade etmek için neden bu özel yolu seçtiniz?
Menekse Cam: Çünkü tek bir karikatür (herhangi bir konuşma balonuna sahip olmasa bile) insanlara sayfalarca yazıdan daha fazlasını söyleyebilir (hangi dili konuştuklarının önemi olmazsızın) .
Dimitris Masvoulas: Size göre siyasi karikatürlerin sosyal ve siyasi önemi nedir?
Menekse Cam: Siyaset kirli bir çarktır ve siyasetçiler kendi otoritelerinin devamı için her şeyi yapacak güce sahiptir. Bunun bir sonucu olarak, sık sık kötü siyasi kararlara, savaşlara, insan hakları ihlallerine, doğaya zarar veren olaylara, din sömürüsü ve benzerlerine tanık oluyoruz. Karikatür muhalif bir sanattır ve siyasi karikatürler yolunda gitmeyen durumlarda farkındalık yaratır. Onlar sessiz çığlıklarla olaylara dikkat çeker. Bu yüzden siyasetçiler genellikle siyasi karikatürlerden korkarlar. Çünkü onlar söylenemeyeni söylerler.
Dimitris Masvoulas: Ülkenizdeki siyasi durum günden güne daha kötüye gitmeye başladığında editorial karikatürler çizmeye başladığınızı söylediniz. Cartoon Movement’taki çalışmalarınıza bir göz attıktan sonra sadece ülkenizdeki konularla değil, ayrıca kadın sorunları ve savaş gibi daha küresel konularla da uğraştığınızı görebiliyorum.
Merak ediyorum karikatürlerinizin hangi konuları içereceğine nasıl karar veriyorsunuz?
Menekse Cam: Siyasi karikatürler dışında sık sık kadınların sahip olduğu sorunlar, savaşlar, açlık, ekolojik konular, insan ilişkileri gibi hiçbir zaman güncelliğini yitirmeyen konular üzerine de çiziyorum. Bazen 1 mayıs ya da 8 mart gibi özel günlerde, bazen de yarışmalardan ilham alarak. Bir karikatürist her konuda kendini ifade edebilmelidir.
Dimitris Masvoulas: Dahası ben, yerel ve küresel siyasete meydan okuyan çalışmalarla uğraştığınızdan beri hiç memnuniyetsiz bir siyasetçiden sanatınızı sansürlemenizi ya da kaldırmanızı isteyen bir yorum alıp almadığınızı merak ediyorum?
Menekse Cam: Evet, sansür ülkemde sık sık yaşanır. 31 Ağustosta Didim’de “Gezi Direnişi” konulu uluslararası bir sergi organize edildi. Sergi 14.30 da açıldı, halkın büyük ilgisini çeken çalışmalar aynı günün gecesinde 00.15 te mahkeme kararı ile toplatıldı. Sergide on karikatüristten on karikatür vardı. Biri benimdi. Yargı süreci devam ediyor.
Dimitris Masvoulas: Araştırmamın büyük bir bölümünün internetle ilgili olduğunu söylediğimden beri ben merak ediyorum; İnternet bir karikatürist olarak çalışma şeklinizi nasıl değiştirdi?
Menekse Cam: İnternet karikatüristler için olağanüstü bir ortam sağlar. İnternet üzerinde yayınladığım bir karikatür çok kısa bir sürede tüm dünyadan izleyicilere ulaşabilir. Ben birçok ülkeden pek çok karikatürist arkadaş ile bağlantıdayım. Biz sık sık karikatürler üzerinden kendi ülkelerimizde ve dünyada neler olduğu hakkında tartışırız. Bilgi alışverişi yaparız.
Bazen birlikte hareket eder ve dünyadaki olayları protesto eden karikatürler çizeriz. Bu bize büyük bir motivasyon sağlar ve işimiz daha anlamlı hale gelir.
Tabii ki internetin dezavantajları da vardır. Örneğin, çalışmalar çok kısa bir süre içinde çok sayıda kişiye ulaştığı için çabuk eskir. Bir diğer sorun da intihaldir.
Dimitris Masvoulas: Baskı formundaki çalışmanızı ( gazete veya dergide ), bloğunuz ya da Cartoon Movement yoluyla yayınladığınız çevrimiçi karikatürlerinizle nasıl kıyaslardınız?
Menekse Cam: Sanırım onları kıyaslamam. Çünkü farklı alanlardır ve farklı amaçlara hizmet ederler. Asla onlardan birini diğeri için bırakmazdım.
Dimitris Masvoulas: İnternetin, baskı formunda ortaya çıkan kısıtlamalardan kurtararak, karikatüriste daha büyük seviyede bir yaratıcı özgürlük sunduğunu düşünüyor musunuz?
Menekse Cam: Hayır düşünmüyorum. İnternetin tüm avantajlarına rağmen, her zaman yasakların ve sansürün olduğu ülkelerde karikatüristler internet ile daha göz önünde olduklarından dolayı daha büyük bir tehlike içindedir.
Dimitris Masvoulas: İnternet ile ilgili soru üzerine, internetin size ve karikatürist arkadaşlarınıza, mesajınızı daha büyük bir kitleye iletmenizde yardımcı olduğunu belirttiniz.
Bir çok kişi ana akım medyanın yerel ya da uluslararası olaylarda taraflı yayın yaptığını iddia ediyor. İnternetin bir şekilde izleyicinizi eğitmek için size fırsat verdiğini ve onların her zaman tek bir perspektiften daha fazlası ya da Cartoon Movement' ın sloganı gibi bir gerçekten daha fazlası olduğunu anlamalarına yardım ettiğini düşünüyor musunuz?
Menekse Cam: Evet, düşünüyorum. Ana akım medyanın tek taraflı yayın yaptığı iddiasına da katılıyorum. Çoğu hükümetlerin kontrolü altındadır.
Editoryal karikatürler, bir kaptanın seyir defteri gibidir. Onlar önemli belgelerdir ( sadece bu gün için değil, gelecek nesiller için de ) ve günbegün yaşadığımız olayların üzerine ışık tutarlar. Karikatürlerin amacı sadece güldürmek değil, bir eğitim yöntemi gibi olaylar üzerinde düşünmeyi, yorumlamayı ve sorgulamayı sağlamaktır. Bu yüzden iletişimin en kolay ve en hızlı yollarından biri olarak internet, gerçekten bize izleyicileri eğitmek ve onların birden fazla gerçek olduğunu anlamalarına yardımcı olmak için büyük bir fırsat verir.
Dimitris Masvoulas: Geçenlerde editorial karikatürler çizmenin tehlikeleri hakkında konuşurken, sizin karikatürist arkadaşlarınızdan biri Kianoush Ramezani’nin gösterdiği, Cartoon Movement üzerinde yayınlanmış bir videoyu izliyordum. Videoda kendisini bir aktivist olarak algıladığını belirtti. Bunun tüm karikatüristler için söylenebileceğini düşünüyor musunuz? Editoryal karikatürler çizmek aktivizmin bir şekli midir?
Menekse Cam: Evet, bence de editoryal karikatürler çizmek aktivizmin bir şeklidir. Hatta ben bunun tek silahımız olan kalemlerimiz ve fikirlerimiz ile haksızlıklara karşı savaşmanın bir şekli olduğunu söyleyebilirim
Dimitris Masvoulas: Farklı bir kayda göre, pek çok karikatürist editoryal karikatürler çizmenin, gazeteciliğin bir şekli olduğunu iddia etti. Bu konudaki düşünceniz nedir?
Menekse Cam: Bu doğru. Editoryal karikatürler çizmek, iyi bir gözlemci olmayı, gündemi iyi takip etmeyi ve araştırmalar yapmayı gerektirir.
Dimitris Masvoulas: Editoryal karikatürlerin en önemli özelliklerinden biri de, mesajlarını oldukça belirsiz bir şekilde iletiyor olmalarıdır. Bu karikatüristlerin, tartışmaları ve tatsızlıkları önlemesine yardım eden temel korunma aracı olmuştur. İnternetin bunu değiştirdiğini ve mesajların artık daha az belirsiz olduğunu düşünüyor musunuz?
Menekse Cam: Belki, ama iyi bir karikatürün yanlış anlaşılmalara neden olmayacak şekilde net bir mesaja sahip olması gerektiğine inanıyorum. Aksi takdirde amacına ulaşması mümkün olmayabilir. Çoğunlukla editoryal karikatürler çizmek tehlikelidir fakat, eğer risk alamıyorsak, çizmemek en iyisidir.
Dimitris Masvoulas: Daha once söylediğiniz gibi internet, karikatüristlerin daha geniş bir kitleye ulaşmasına ve tüm dünyadan diğer karikatüristlerle iletişim kurmasına izin verir.
Ancak son zamanlarda ülkenizde hükümetin twitter’ı yasakladığını gördük. Eğer doğruysam onlar YouTube’u da yasakladı. ( Ev arkadaşım Türktür. Bana ülkenizden gelen en son haberlerle ilgili bilgi verir) Ben çevrimiçi karikatürlerle ilgili durum nedir merak ediyorum?
Menekse Cam: Evet, haklısınız. Hükümet önce Twitter’ı yasakladı, daha sonra YouTube’u. Şimdi Facebook yasağı gündemde. Fakat twitter’daki Türk kullanıcı sayısı yasaktan önce yedi milyon iken, yasağın ilk gününün sonunda on milyona ulaştığını söylemeliyim. Aynı şekilde halk yasaktan sonra YouTube ‘u da kullanmaya devam etti. Biz yasakları aşmak için çeşitli yollar bularak bir tür bilişim uzmanı haline geldik. Yani yasaklar bizi etkilemiyor. Hatta daha fazla editoryal karikatürler çizmek ve onları internet üzerinde yayınlamak için bize ilham veriyor.
Dimitris Masvoulas: Ve son bir soru; Şu anda Türkiye’de yaşayan ve mesajlarını internet yoluyla ileten bir karikatürist için internetin ne sunduğunu düşünüyorsunuz?
Menekse Cam: Tek taraflı yayın yapan ana akım medyayı ve hükümetin yasakçı politikalarını göz önünde bulundurursak, internet bize Türkiye'de neler olup bittiğini tüm dünyadaki insanlara anlatmak için sonsuz bir özgürlük sunuyor. 
Dimitris Masvoulas: Ve böylece, bu son nokta ile röportajımızı bitirebiliriz. Bana sizinle konuşma fırsatı verdiğiniz için teşekkür ederim.
Menekse Cam: Benim için bir zevkti.